door Theo Stubbé
In 2014 en 2015 zijn er in Nederland tal van G1000’en en andere burgertoppen georganiseerd. Allemaal initiatieven om burgers een stem te geven en de democratie te verfrissen. Daarbij worstelen organisatoren en gemeenten met de vraag wat de rol van die burgertop kan zijn in de lokale democratie.
Onder leiding van drie universiteiten, met steun van het ministerie van BZK, is er onderzoek gedaan naar ervaringen met burgertoppen. Amersfoort wordt diverse malen beschreven: Het onderzoek beschrijft de start van dit soort initiatieven met Het Nieuwe Samenwerken, dat vanaf 2011 aan de ketting rammelde over het functioneren van de lokale politiek in Amersfoort (zie www.hetnieuwesamenwerken.net ). Daarna wordt de eerste G1000 beschreven in maart 2014, direct na de verkiezingen van de Gemeenteraad. Tenslotte beschrijven de onderzoekers de G1000 in de wijk Kruiskamp in november 2014, als ook soortgelijke G1000’s in Uden, Groningen en Amsterdam.
Wat zijn enkele conclusies van de onderzoekers ?
- Het fenomeen G1000 beoogt, als een democratisch experiment, vernieuwing te brengen;
- De vernieuwing betreft zowel de samenstelling van de deelnemers (meer legitimiteit met hulp van loting), als de manier van besluitvorming (agenda stellen en bottom-up denken);
- deze vorm van doe-democratie heeft veel potentie, maar heeft ook een keerzijde: het middel van loting is deels ook zelfselectie, het bottom-up denken is een kunst die niet iedereen beheerst en de impact van de uitkomsten zijn niet vanzelfsprekend;
- De onderzoekers maken een onderscheid tussen de werkvorm van een Burgertop en een Burgerraad. De eerste heeft als doel om ‘te dromen, denken en te doen’ over de wijk of de stad. De tweede werkvorm heeft het doel om het gemeentelijke beleid te beïnvloeden. Het is hierbij belangrijk dat de deelnemers op een of andere manier gelegitimeerd zijn, bijvoorbeeld door de loting. De verschillende G1000 initiatieven gebruikten de beide werkvormen en dus trekken de onderzoekers ook verschillende conclusies over het succes van het fenomeen G1000.
De conclusies van de onderzoekers gaan verder dan ik in deze blog kan beschrijven. Ik kan dit rapport, zeker aan de vooravond van de nieuwe G1000 op 9 april 2016, van harte aanbevelen. Met deze link kunt u het rapport zelf lezen. https://t.co/YDdYX9xmkT
Is de G1000 hét antwoord op het ‘democratische vermoeidheidssyndroom’? Ik deel de mening van de onderzoekers dat het antwoord neen is, maar het is wel een van de diverse goede initiatieven om te werken aan de niet goed functionerende representatieve democratie. We hebben gezien dat het referendum van deze week ook geen Haarlemmer olie is, maar opgeven (om te werken aan onze samenleving) is geen optie!
Ik wens alle deelnemers en de organisatoren een inspirerende en vruchtbare dag op de nieuwe Amersfoortse burgertop 2015.
Theo Stubbé
(het boek G1000 ervaringen met burgertoppen is uitgegeven door Boom Bestuurskunde, 2016)