Mede-oprichter en redactielid van Bewoners033.nl, Cornelis de Maijer werd geïnterviewd door Tim van der Hammen van AD/AC. Goede reclame voor de site en natuurlijk voor de komende burgerborrel!
Mooie quote van Cornelis: ‘De vele mensen die vrijwilligerswerk doen of mantelzorg verlenen inspireren mij enorm. Het zijn kleine en grote verhalen’.’Ik wordt blij en gelukkig van mensen die zelf initiatieven nemen en daarmee aan de slag gaan. Of van mensen die goede ideeën van anderen overnemen.’
In een recente ‘Stad Amersfoort’ is een hele pagina gewijd aan een interview met Christien Stomphorst, mede-initiatiefneemster van Burennetwerk Schothorst. In dit artikel worden de energie en betrokkenheid van Christien goed weergegeven.
Ook krijg je een goed beeld van wat het Burennetwerk Schothorst inhoudt: een manier om mensen die bij elkaar in de buurt wonen te stimuleren om elkaar te leren kennen en samen problemen aan te pakken of projecten te ondernemen om de buurt nog prettiger te maken. Op de bijeenkomsten worden ook relevante professionals uitgenodigd zoals een wijkagent of wijkmanager.
Zodoende worden twee doelen bereikt: de sociale cohesie binnen de buurt wordt verhoogd en de drempel tusssen burger en instanties wordt verlaagd.
Lees het hele artikel op pagina 55 van het nummer van 28 september van de ‘Stad Amersfoort’.
Op 13 september is Harm Messink, van de Burenhulpdienst Randenbroek/Schuilenburg, geïnterviewd voor de regelmatig terugkerende rubriek “Het Amersfoort van…” in het Algemeen Dagblad. De Burenhulpdienst bestaat al drie jaar en brengt mensen met een hulpvraag en een klein netwerk in contact met vrijwilligers die die hulp kunnen bieden, bijvoorbeeld computerhulp of ondersteuning bij een wandeling. De dienst probeert ook onderling contact in the wijk te bevorderen, bijvoorbeeld door in samenwerking met de kerken in de wijk een ontmoetingsplek met koffie te creëren, want “koffie verbindt”. Tijdens de nationale Burendag, komende zaterdag 24 september, presenteert de Burenhulpdienst Randenbroek/Schuilenburg zich op het Operaplein.
Hij was veertien jaar toen hij zittend naast zijn moeder op de drempel van hun huis, zich bewust werd van wat hij later zou gaan doen. Sindsdien is hij niet van dat spoor afgeweken, ook al bracht zijn werk hem op de meest uiteenlopende plaatsen op aarde.
Plekken waar zijn werkwijze van ‘geweldloze verandering’ ogenschijnlijk in schril contrast stonden met de trauma’s van geweld, oorlog en haat.
Dat werk zocht bij niet, het vond hem.
Zoals in Tuzla, waar hij na de schokkende moord op de 7000 Bosnische moslimmannen van Srebenica in 1995, in contact kwam met de weduwen. En met hen in gesprek ging, daar waar de Nederlandse politiek, verlamd onder de schuldvraag rond de militaire missie in de enclave, ieder contact met de nabestaanden vermeed.
Het vormde het begin van de Werkgroep Nederland-Srebrenica die zich meer dan 10 jaar heeft ingezet voor de opbouw van de multi-ethnische gemeenschap, die door de oorlog geheel was verdwenen.
Het begin van zo’n project is kenmerkend voor de wijze waarop Abel te werkt gaat. Hij vertelt over zijn eerste bezoek aan het stadje, dat destijds geheel door Servische vluchtelingen bewoond werd, nadat alle Bosniakken (Bosnische moslims) er verdreven waren. Op zijn gang door de straten keek ieder weg. Maar als Abel omkeek zag hij dat alle ogen hem volgden en stak hij voorzichtig zijn hand op als groet.
“Ik doe maar wat”
De kwalificatie van ‘bevlogen pionier’ wordt door hem gerelativeerd. Ja, hij ervaart zich als een strategisch denker rond alle initiatieven die hij genomen heeft, maar zegt ook ‘ik doe maar wat’ omdat het gevoel moet kloppen, er een klik moet zijn met de ander bij alles dat hij onderneemt.
Van een vooropgezet plan is geen sprake. Zijn gedrevenheid is ingebed in een rustige bescheidenheid. Hij is zijn werk geworden zonder afhankelijk te zijn van applaus of bewondering.
Zijn ‘ geweldloze veranderingsstrategieën’ worden hem echter niet altijd in dank afgenomen, zo kon het zelfs gebeuren dat er tijdens de eerste Golfoorlog, toen Abel met een internationale groep vredesactivisten in Bagdad verbleef, de stenen door de ramen van zijn huis vlogen.
Trainingen
De werkwijze voor zijn trainingen in ‘geweldloze verandering’ en zijn conflictbemiddeling zijn terug te voeren op de eerste demonstraties van de Antikernenergie Beweging in Nederland waarbij activisten zich vastketenden aan de hekken rond de locaties waar kernenergie werd geproduceerd.
Aan die acties gingen uitvoerige trainingen in geweldloosheid vooraf.
Wie geweldloosheid wil beoefenen moet kennis hebben van de werking van geweld. Juist de sterke emoties van hen die met geweldconflicten te maken hebben (gehad) kunnen de hefboom zijn voor verandering. Zo maakte Abel tijdens zijn trainingen gebruik van een ‘ruzieflap’ die aangaf volgens welke fasen en met welke intensiteit conflicten zich opbouwen.
Waarden
Dat alles roept de vraag op naar de onderliggende waarden die aan de grote diversiteit van de projecten die Abel ondernomen heeft ten grondslag liggen.
Hij noemt twee nastrevenswaardige kernwoorden uit het gedachtegoed van Gandhi : (onvoorwaardelijke) ‘liefde’ en de ‘kracht van de waarheid’, waarbij Gandhi aan waarheid een spirituele betekenis verbond.
Dichter bij huis
De laatste jaren zoekt Abel zijn werk letterlijk en figuurlijk dichter bij huis. De ‘Expeditie’ op de Schimmelpennickkade is een plaats voor initiatieven, workshops, biologische maaltijden en overnachtingen voor groepen en individuele bezoekers van Amersfoort.
Maar denk niet dat Abel op zijn lauweren rust, getuige zijn nieuwste project, de ‘Nieuwe Graanschuur’, een coöperatie die in juli a.s. in de Bloemendalsestraat een winkel opent voor biologische streekproducten opent. Daar kun je als bewuste consument “met je eigen zakje, bakje, fles komen en dat vullen met noten, groenten,tofu, koffie, olijven, olie, enz”
Ook is hij in de eigen buurt actief met de “Buurtmantel Schimmelpennickbuurt’ waarin omwonenden laagdrempelig ontmoetingsgerichte activiteiten en burenhulp organiseren.
En zolang het werk hem zal vinden, zo lang gaat Abel Hertzberger door.
( http://expeditie.antenna.nl/ ; www.denieuwegraanschuur.nl)
Soms kom je als interviewer een project tegen dat je direct in je hart sluit.
Dat was afgelopen week het geval met ‘Land in Zicht’ het buitenproject van Yuri Cohen, Nienke Bijlsma en hun team ( www.landinzicht.net ).
Op een braakliggend stuk grond in nieuwbouwwijk Vathorst staat een bescheiden keet, een schuur, en wat gereedschap binnen een omheind terrein. Dit is overdag het ‘thuis’ van mensen met een beperking die het veelal in de reguliere hulpverlening niet konden vinden, niet kunnen worden bemiddeld door het UWV en in een uitzichtloos isolement dreigen terecht te komen.
Pionieren in Vathorst
Als ik uit de vrieskou de schaftkeet binnenstap voel ik direct de sfeer, de warmte, en de nabijheid van een project waar deelnemers zich gezien voelen, waar ze mogen ervaren wat veiligheid is, om vandaar uit te werken aan de kwaliteiten die bezitten.
Stel één vraag aan Yuri, en je krijgt het gehele verhaal. Hoe hij als ICT-er begon, maar al snel ontdekte dat zijn passie elders lag. Op een hoveniersbedrijf en een zorgboerderij deed hij ervaring op, maar koos uiteindelijk voor het ontwikkelen van een eigen zorgproject. Een project dat zowel letterlijk als figuurlijk buiten de gebaande paden treed. Met de steun van het OBV, het ontwikkelbedrijf van Vathorst, werd een tijdelijke locatie en de benodigde vergunningen geregeld. Het OBV voorziet het project ook van werkopdrachten, zoals het snoeien van houtwallen. Er werd gesleuteld aan een goede juridische en organisatorische bedrijfsformule, waarin een geleidelijke groei en verantwoorde zorg belangrijker zijn dan een hoog inkomen.
Wijkproject
‘Land in Zicht’ kent inmiddels zo’n 18 deelnemers en begeleiders. De deelnemers komen uit de directe omgeving, en daarmee wordt het vaak frustrerende transport met busjes die van heinde en ver moeten komen vermeden.
Het woord cliënt heb ik niet horen vallen. Van ‘dagbesteding’ is ook geen sprake, eerder past het woord talentontwikkeling. Want ieder mens heeft een unieke kwaliteit en die vraagt om ontwikkeld te worden. Dat begint en eindigt met maatwerk, waarbij veiligheid en persoonlijke groei voorop staan. “Zonder hartcontact en een echte verbinding is er geen ontwikkeling, blijft de eenzaamheid”, stelt Yuri vast. Voor de professionele begeleiders betekent dit dat zij zichzelf ook regelmatig een spiegel voorhouden. Dat is nodig voor de ‘fine tuning’ in het contact met de deelnemers.
Werken met het hart
Nieuwe deelnemers die onzeker en vaak angstig binnenstromen krijgen geen standaardpakket van werkzaamheden voorgeschoteld. Eigenlijk is alles er op gericht mensen die zich afgewezen en ondergewaardeerd voelen hun waardigheid terug te geven, inclusief de acceptatie van de eigenaardigheden die ieder met zich mee draagt.
Daar hoort soms een knuffel bij of het even vast houden van de handen van iemand die hyper binnenkomt, naast het deelnemers zelfstandig boodschappen laten doen, laten koken, taarten bakken, wijkonderhoud plegen en sociaal leren verkeren met anderen in een kleine bouwkeet.
Wat dat laatste betreft ziet het er naar uit dat ‘Land in Zicht’ uit haar jasje groeit.
Hoewel kleinschaligheid voorop staat, is het project toe aan een grotere locatie.
Wellicht dat de gemeente daarin mee kan denken. Een gemeente die sympathie heeft voor dit project, mede gezien het recente bezoek van burgemeester Bolsius, wethouders en ambtenaren.
Waar Rook is, is vuur, zou de slogan kunnen zijn voor de gedreven een aanstekelijke wijze waarop Peter Rook onvermoeibaar werkt aan zijn plan om voormalig wijkcentrum de Boerderij als gemeenschapscentrum voor de wijk Nieuwland te behouden.
Als ik langs kom voor een interview wordt ik meteen naar zijn kantoorruimte geleid waar een beamer al staat te draaien voor een indrukwekkende presentatie over zijn netwerken, plannen en afspraken met partners. Peter kan als voorbeeld dienen voor de burger – in het zich vernieuwende sociale domein- die de lacunes wil opvullen die ontstaan door het wegbezuinigen van de diensten die voorheen door welzijn en zorginstellingen werden geboden in buurt en wijk.
Frisse wind
Zo’n frisse wind is nodig om te realiseren wat ogenschijnlijk onhaalbaar lijkt: het kopen van een groot pand dat op de lijst staat van gemeentelijk onroerend goed, dat tegen marktconforme prijs wordt aangeboden. Om dat te realiseren moet een burgerinitiatief zich in korte tijd transformeren tot een professionele sociale onderneming. En daar past het woord pionieren per definitie bij.
Tijdens het gesprek met Peter heb ik het woord subsidie geen enkele keer horen vallen. Wel heb ik een compleet visueel overzicht gezien van tientallen sleutelfiguren binnen en buiten de wijk, die de afgelopen maanden benaderd zijn. Politici, bestuurders, ambtenaren, wijkkenners en wijkbewoners, vertegenwoordigers van verenigingen en kerken, financiële experts, onderwijs en zorginstellingen, ZZP-ers die uiteenlopende diensten kunnen leveren, gangmakers van burgerinitiatieven, kortom een eindeloze rij van contactpersonen trekt in de PowerPoint presentatie voorbij, voorzien van foto en functie. En als ik mij afvraag wie ik mis bij al die per netwerk geordende personen, weet ik nauwelijks tot enige aanvulling te komen. Met een groot aantal partijen heeft Peter inmiddels afspraken gemaakt rond activiteiten in de Boerderij.
‘De Goede Leven Boerderij’
Opvallend in de plannen die Peter- met een stevige achterban van betrokken wijkbewoners- ontwikkelt is de ‘fusion’ aan diensten die voorheen categoraal door los van elkaar werkende instellingen werden geleverd. Het is een logisch, gecombineerd verhaal van ontmoeting, zorg, onderwijsgerichte activiteiten, welzijn, burenhulp, bedrijfsvoering voor en door zelfstandige ondernemers, horeca en zaalverhuur, die de basis moeten leggen voor een gezonde exploitatie.
Daarin past zijn credo van ‘de Goede Leven Boerderij’ beter dan een benaming als wijkcentrum, omdat het gaat om een nieuwe formule. Als Peter slaagt om zijn droom te realiseren zal dat veel impact hebben voor de sociale samenhang in de wijk, die in toenemende mate behoefte krijgt aan een fysieke ontmoetingsplek.
Sociaal ondernemen
Binnen een verdienmodel als ondernemer zal dan in de exploitatie ook gekeken moeten worden naar de ‘maatschappelijke business case’, de financiële waarde van wijk, zorg en welzijnactiviteiten die leiden tot een subsidiebesparing en dus kostenbesparing voor de gemeente. Dat is een thema dat onvermijdelijk op de politieke en bestuurlijke agenda verschijnt van een gemeente die burgers de ruimte biedt om in buurten en wijken regie te gaan voeren rond sociaal ondernemen.
Met de aanpak rond ‘de Goede Leven boerderij’ in Nieuwland wordt een nieuwe weg ingeslagen om te komen tot een wijkeconomie bedrijf dat veel verder gaat dan de voorheen gesubsidieerde wijkcentra ooit gekomen zijn.
Het is te hopen dat de waarde die daarvan uitgaat wordt meegewogen in de lopende onderhandelingen met de gemeente als eigenaar van het pand.
Het vuur dat Peter heeft ontstoken trekt inmiddels ook buiten Nieuwland volop de aandacht.
En hem kennende zal dat ook blijven branden.
