Een bevlogen congres over Sociaal Ondernemen en de overheid

Op 4 september jl. werd in Amersfoort het congres ‘De ‘social enterprise’ als businesspartner van de gemeente’ gehouden. Het leverde een dynamisch deelnemersveld op van sociale ondernemers, gemeenteambtenaren, adviseurs en jonge bedrijfsstarters.
En anders dan de conferenties die ik ken uit de wereld van welzijn+ zorg heb ik mij geen seconde hoeven te vervelen op deze door Social Enterprise NL georganiseerde happening. Het is vooral de spirit van de vernieuwing, door ‘oude’ sociale waarden te verankeren binnen nieuwe vormen van bedrijfsvoering, die tijdens het gehele congres voelbaar is. En dat streven tot vernieuwing kun je het best samenvatten met de term ‘weconomy’ of wij-economie.

Sociale onderneming of Sociale firma
Gelukkig werden er aan het begin van het congres wat paaltjes geslagen. Immers enige begripsafbakening is wel noodzakelijk binnen dit relatieve nieuwe veld, dat balanceert tussen het welzijns en economisch domein.
Een Sociale Onderneming herken je aan de primair maatschappelijke missie; de doelstelling tot zelfstandig ondernemen; het financieel zelfvoorzienend willen zijn; en het hanteren van sociale waarden binnen de bedrijfsvoering.
De Sociale Firma vormt een aparte categorie binnen de Sociale Onderneming met als specifiek kenmerk dat deze een plaats biedt aan deelnemers met een (grote) achterstand ten opzichte van de arbeidsmarkt.

Ondernemershuis
Het is goed om te zien dat er gemeenten zijn die binnen deze dynamiek een proactief beleid willen voeren. In Leiden heeft dat bijvoorbeeld geleid tot de oprichting van een Ondernemershuis, waar advies aan ondernemers gekoppeld wordt aan het bieden van werkruimte voor bedrijfsstarters. Vooral startende zorg en buurtbedrijven zouden gebaat kunnen zijn met deze vorm van gemeentelijke facilitering.
Zo kan de overheid ‘menselijk kapitaal’ dat anders gedoemd is om werkloos onbenut te blijven faciliteren bij de opzet van kleine ondernemingen.
Juist in deze pionierfase biedt een congres betrokkenen de kans om zich snel te informeren over het kleurrijke landschap dat zich in deze bedrijfstak aan het ontwikkelen is.

‘Constructieve passieve’ overheid
Hoewel bureaucratische regelgeving en kokervorming binnen veel gemeentes een veelgenoemde rem vormen voor het ontstaan van Sociale ondernemingen en firma’s , blijkt dat de bevlogenheid van wethouders en ambtenaren door zich ‘constructief passief’ op te stellen en ruimte te geven aan locale initiatieven een doorslaggevende factor voor succes kan zijn.
De spelregels die daarbij gevolgd moeten worden zijn: wees een betrouwbare businesspartner; zorg voor samenhangend beleid, coherentie tussen de diverse afdelingen; schep sociaal innovatieve arena’s; schep financieringsmogelijkheden; en koop maatschappelijk in bij Sociale Ondernemingen. Zo ontstaat een relatie tussen overheid en sociale ondernemers die wordt gekenmerkt door ‘wederzijdse bevlogenheid’. In die zin vormde het congres één oproep aan bestuurders en politici om persoonlijke moed te tonen, die ook bevlogen ambtenaren de benodigde speelruimte biedt.

Standaardisering in het beoordelen van Sociale ondernemingen
Tegelijkertijd wordt de behoefte voelbaar aan een vorm van standaardisering in de beoordeling van sociaal ondernemerschap. Een standaardisering die is gevrijwaard van de bestaande bureaucratische orde en breder kijkt dan alleen het juridische domein (regelgeving). Binnen die standaard voor de support van de gemeenten moeten ook criteria zitten met betrekking tot maatschappelijke waarden, het ‘legitimeren’ van het belang van wijkwerk, het kunnen beoordelen van de legitimiteit ( bestaansrecht) van ondernemingen op het gebied van effectiviteit, brede betrokkenheid van burgers, en het aanbieden van goede en goedkope diensten. Aan die standaardisering wordt nog volop gesleuteld.

Wandelgangen
Netwerken vormt een onvermijdelijke pauzeactiviteit van deelnemers aan conferenties.
Zo ook dit congres over Sociaal Ondernemen. Echter met een opmerkelijk verschil met eerdere conferenties die ik bezocht. Bij de informele uitwisseling ging het veel meer om de inhoud en het elan van de wij-economie en de projecten van de deelnemers dan over de positie en de belangen van de poppetjes. En ook dat voelde als een verademing!

Zie: www. http://gemeentecongres.social-enterprise.nl/
Literatuur: http://www.inholland.nl/NR/rdonlyres/E49C285B-6A68-4FDA-BC9E-AD08F145C67E/0/PersberichtSociaalondernemerschapindeparticipatiesamenleving2o.pdf