Een groep burgers is een initiatief gestart om na te denken over andere vormen van democratie. Uitgangspunt daarbij is om de bewoners meer echte invloed te geven op het beleid. De groep gaat na welke alternatieven er zijn voor het huidige bestuurlijke systeem dat voornamelijk gebaseerd is op politieke partijen. Hebben we de politiek nodig om een stad of land te besturen, is een van hun vragen. En ook: kunnen we verkiezingen inwisselen voor een ander systeem om vertegenwoordigers te benoemen om een stad te besturen?
Naar aanleiding van het boek ‘Tegen Verkiezingen’ van de Belgische historicus David van Reybrouck, waarin hij pijnlijk blootlegt dat ons huidig democratisch systeem steeds ernstiger vormen van slijtage vertoont, zoeken de initiatiefnemers naar mogelijkheden om in de stad op kleine schaal met andere vormen van democratie te experimenteren, vooralsnog als aanvulling op het bestaande systeem.
In landen als IJsland, Ierland en Canada wordt democratische vernieuwing al in de praktijk gebracht, Nederland loopt wat dat betreft niet voorop. Het idee uit 2003 om in ons land een Burgerforum Kiesstelsel in het leven te roepen, sneuvelde drie jaar later op het politieke hakblok. Sindsdien is het aan dat front pijnlijk stil gebleven.
De initiatiefgroep wil komend najaar met de stad in gesprek over een systeem waarbij via loting veel meer Amersfoorters bij het besturen van de stad worden betrokken dan nu het geval is zodat er een meer democratische besluitvorming komt. Momenteel werken zij aan een voorstel dat zij de stad en het stadsbestuur willen voorleggen. Zij baseren zich daarbij onder meer op onderzoek van de Amerikaanse politicoloog Terrill Bouricius die vorig jaar een blauwdruk publiceerde over zo’n systeem met loting.(*
Bouricius stelt voor via loting een aantal afzonderlijke (burger)panels in het leven te roepen die onderwerpen agenderen, met voorstellen komen, besluiten voorbereiden en besluiten nemen. Panels die onafhankelijk van elkaar opereren en waarvan de samenstelling elk jaar met eenderde wordt vernieuwd. Panelleden krijgen een salaris of vergoeding.
Volgens de Amerikaan vergroot dit systeem niet alleen de directe betrokkenheid van de burger bij het beleid, ook het creëren van machtsblokken wordt ermee voorkomen. En de kans op belangenverstrengeling, voorkeursbehandelingen, corruptie en gemarchandeer wordt aanzienlijk kleiner, zo niet onmogelijk.
De initiatiefgroep vertaalt dit in een praktisch voorstel. Daar waar Van Reybrouck en Bouricius zich hebben beperkt tot de fase van de besluitvorming, wordt in dit voorstel ook aangegeven hoe besluiten worden uitgevoerd, wie daarvoor verantwoordelijk is en wie dat controleert.
Voor nadere informatie: Nicole Esteje
(* Democracy Through Multi-Body Sortition: Athenian Lessons for the Modern Day”