Soms hoor ik actieve burgers kankeren op de overheid, slabakkende raadsleden, incompetente wethouders en zakkenvullende bestuurders van instellingen. Het gehele systeem deugt niet,maar als zij aan het roer zouden staan…!
Dan denk ik :”Dan zou het nog tien keer dramatischer zijn, want met ‘dikke ikken’ schiet je mooi ieder gemeenschappelijk doel voorbij”.
De wereld van deze maatschappijverbeteraars ziet er op onderdelen verbluffend simpel uit op basis van het zwartwitte ‘wij en zij denken’, dat geen enkele ruimte biedt voor grijstinten of nuances.
Als ik dat denken, dat zo oud is als de mens en z’n wortels kreeg in het paradijs met een pratende slag als katalysator voor dualisme, betrek op burgerinitiatieven, gaan bij mij direct een aantal rode lampjes branden.
Glad ijs
Ik waag me op glad ijs, ga het eigen nest bevuilen, handel strategisch onverstandig en heb de godvergeten arrogantie mijzelf en medestanders onder kritiek te stellen.
Het is ook een thema dat in gesprekken tussen actieve bewoners in burgerinitiatieven (BI’s) zelden openlijk aangeroerd wordt. Immers BI’s vormen de smaakmakende voorhoede van de inrichting van een nieuwe stadssamenleving, waarbij de burger meehelpt om nieuwe verhoudingen te scheppen in buurt en wijk. En daarmee staan we bij voorbaat aan de goede kant van de morele streep en voelen we ons gevrijwaard van alle verwerpelijke patronen die we ontwaren bij de vertegenwoordigers van de bovenwereld die aan de touwtjes trekken.
Persoonlijke belangen
Waar het bij het reilen en zeilen binnen de BI’s zelden of nooit over gaat zijn de persoonlijke belangen van de actieve burger, die lang niet altijd synchroon lopen met de collectieve belangen van een initiatief. Het is juist de verheven doelstelling die de persoonlijke belangen camoufleert.
Nu vraagt u natuurlijk om voorbeelden, het liefst met een paar klinkende namen erbij, echter ik ben meer geïnteresseerd in de werking van systemen, dan in de vermanende vinger van de aanklager.
BI’s zijn bij uitstek geschikt om status en invloed te verwerven, een bekende Amersfoorter te worden, aardig gevonden te worden, een betaalde baan te vinden, de baas van de toko te worden, en eindelijk voor vol te worden aangezien. Niets is de mens vreemd, vooral als deze groeit in een rol waarbij het idee kan ontstaan onmisbaar te zijn.
Bij nieuwkomers in startende initiatieven kan ik me soms juist weer verbazen over de portie pretenties die verbonden zijn met zowel opgeklopte ambitie als een ernstig gebrek aan kennis en realiteitszin. Zij zijn het die ook weer snel afhaken, omdat het sleutelen aan de maatschappelijke werkelijkheid wat taaier is dan het bijwonen van een bevlogen happening.
Kracht van het ‘wij’
Burgerinitiatieven in Amersfoort zijn veelbelovend, maar verkeren nog in een wankel beginstadium.
Ze worden gedragen door een opvallend kleine groep gangmakers, die in het groeiproces – vaak ongewild- een steeds centraler rol gaan spelen. En daarmee dreigen uit hun jasje te groeien, omdat persoonlijke belangen de kracht van het ‘wij’ -bijna ongemerkt- verdringen.
Laten we elkaar maar scherp houden!