Van burgerinitiatief naar onderneming: wat is daar mis mee?

Onlangs schreef ik een felle blog over -de voorman van- de G1000. Nu dat heb ik geweten! Wie de bal kaatst kan deze terug verwachten. De felle kritiek heeft mij aan het denken gezet. Speelde ik teveel op de man, had ik mijn bezwaren meer zakelijk moeten onderbouwen? En zit de lezer die het hele G1000 gebeuren in onze stad op enige afstand volgt wel te wachten op dit soort gekrakeel?
Binnen de redactie van Bewoners033 zijn de meningen verdeeld. Enerzijds krijg ik als blogger alle vrijheid om te schrijven op persoonlijke titel, anderzijds wordt er kritisch gekeken omdat de positieve insteek met betrekking tot de ‘content’ op de site norm is.

Gelijk halen
Met deze blog ga ik mijn ‘gelijk’ niet halen, immers dé waarheid bestaat alleen op plekken waar consequent zwart-wit wordt gedacht. Eerder is het zaak om te kijken naar de dilemma’s rond al die burgerinitiatieven die links en recht ‘oppoppen’.
Zo wordt intussen op de site sociale vraagstukken.nl een ongekend heftige battle uitgevochten tussen Rotmans aan de ene en Tonkens en Duyvendak aan de andere kant. De messen worden geslepen rond de vraag naar de maatschappelijke betekenis die aan burgerinitiatieven moet worden toegekend.
En waar Rotmans euforisch schrijft over de burger die een onomkeerbare kanteling teweeg brengt binnen het sociaal domein, vinden zijn opponenten het veel te vroeg om daarover te oordelen en onwetenschappelijk om de passie te preken. Daarbij zeggen Tonkens/Duyvendak iets dat veel lezers tegen de haren instrijkt: veel BI’s worden getrokken door netwerkende, werkzoekende ZZP-ers die een nieuwe markt hebben ontdekt om hun diensten te gelde te maken. In de kern speelt deze discussie zich af rond de vraag wat een burgerinitiatief precies is. En of je nog van een BI kun spreken als deze zich ontwikkelt in de richting van een ‘maatschappelijke onderneming’, die betaalde arbeid genereert.

BI als marktartikel
Burgerinitiatieven zijn een onmiskenbaar en belangrijk doch economisch weinig rendabel marktartikel. In hun ontwikkeling zie je de tendens dat BI’s die zich kwalitatief ontwikkelen, in toenemende mate professioneler worden. De wens om dan ook loonvormend te werken is niet zo vreemd!
In veel gemeenten is nu al zichtbaar dat BI’s de concurrentie aangaan met bestaande gesubsidieerde instellingen op het gebied van welzijn+zorg, groen, energie en huisvesting. En ook bestuurders en politici gaan ontdekken dat er winst te halen valt uit het experimenten met BI’s die taken van bestaande instellingen overnemen.
Immers ze slaan drie vliegen in een klap: er wordt gewerkt aan ‘de kanteling’ die de burger meer verantwoordelijk maakt, er wordt meer maatwerk/kwaliteit geleverd, en het kan goedkoper. In mijn ogen is de bevlogenheid en de durf waarmee veel actieve burgers experimenteren, in ‘maatschappelijke ondernemingen’ die een marktaandeel willen verwerven in sectoren die tot voort kort geheel dichtgetimmerd waren, van onschatbare waarde.

Helderheid
Echter binnen BI’s die zich op dit terrein bewegen is het noodzakelijk dat de gangmakers transparant zijn naar de achterban van betrokken burgers over de intentie er inkomen uit te verwerven. Initiatieven die zonder enig draagvlak in de buurt of wijken worden opgezet als onderneming doen er goed aan zich niet als een burgerinitiatief te afficheren. Dit om de huidige verwarring, waaraan ook wetenschappers, bestuurders en ambtenaren niet ontsnappen, te beperken. En de site Bewoners033.nl als platform voor BI’s is toe aan een nieuwe categorie: ‘maatschappelijke ondernemingen’.
Het wordt tijd voor nieuwe definities!