Ter geruststelling, deze blog gaat nu eens niet over de gemeente Amersfoort of hoogstens in afgeleide vorm. Het is een vraag die met regelmaat voorbij komt, na het lezen van artikelen over het effect van nieuwe wetgeving. Wetgeving die de hardnekkige tendens heeft haar doel faliekant voorbij te schieten en contraproductief te werken. Op internetkrant ‘de Correspondent’ werd ik getroffen door onderstaand citaat: “De Nationale ombudsman concludeert vandaag in het rapport ‘Geen fraudeur, toch boete’ dat deze strenge aanpak zijn doel voorbijschiet. In de praktijk worden te vaak boetes uitgedeeld aan burgers die niets misdaan hebben. Aan burgers die niet willen frauderen, maar zich vergissen of door administratieve formaliteiten niet anders kunnen. De echte fraudeurs worden door de Fraudewet niet geraakt”. In een eerdere publicatie werd met cijfers aangetoond dat de kosten van de fraudebestrijding rond uitkeringen in Rotterdam vele maken hoger zijn dan de besparingen en de opbrengst aan boetes. Alle geruchten over een immense bijstandsfraude blijken voor een groot deel gebaseerd op papegaaiengedrag.
En wat te denken van de regelgeving rond de uitvoering van ‘de tegenprestatie’ in de WWB, door minister Jetta Klijnsma, die bijstanders onnodig schoffeert en snel leidt tot arbeidverdringing. Een uitstapje naar de onvoorziene effecten van Europese regelgeving, zal ik u besparen, omdat het incasseringsvermogen van de mens haar grenzen heeft.
Ordinair spel
Maar ik ontkom niet aan een voorspelling over de effecten van de invoering van de transitie WMO/AWBZ die per 1 januari 2015 ingaat. Een megaoperatie, primair ingegeven door de noodzaak te bezuinigen, en voorspelbaar gedoemd om het komende jaar vele zorgbehoevenden tot wanhoop te drijven. Het debat over de voortgang van deze wetgeving in de Tweede Kamer is verworden tot een ordinair partijpolitiek spel tussen coalitie en oppositiepartijen, dat varieert van ‘U kunt rustig gaan slapen’ tot ‘Het paard van Troje staat voor de stadspoort’.
Als ik af mag gaan op de mening van veldwerkers in het domein van zorg en welzijn, die opereren in de nieuwe wijkteams, kan ik niet anders dan concluderen dat chaos en onzekerheid troef zijn.
Voor Amersfoort durf ik mij wel aan een voorspelling te wagen: in zeer korte tijd zullen de wijkteams in de stad verstopt raken omdat aanvragen die voorheen naar instellingen gingen nu op hun bordje terecht komen. Het effect zal zijn dat de wachttijden voor ‘zorg op maat’ aanzienlijk zullen oplopen. De mantra ‘meer kwaliteit met minder menskracht’ zal steeds minder klinken.
Wat me verbaast is dat de instellingen die de nieuwe regelingen moeten uitvoeren zich veelal als makke schapen gedragen, die zich kritiekloos van het kastje naar de muur laten sturen, in hun angst om te overleven. Hoeveel energie is er het afgelopen anderhalf jaar niet gaan zitten in steeds nieuwe experimenten met wijkteams. Ik zal u niet vermoeien met alle varianten die er inmiddels zijn uitgeprobeerd en die laten zien dat gemeenten de grootste moeite hebben om tot een samenhangende regie te komen.
Het grote overleven
Kortom 2015 staat voor mij vooralsnog in het kader van ‘het grote overleven’, zowel voor de klanten als voor de werkers van zorg+welzijn. Terwijl pas in 2016 de omvang van de sanering duidelijk gaat worden. Als de onzekerheid rond de werking van de nieuwe maatregelen voorbij is, komt de burger nadrukkelijk in zicht rond de vraag om daar waar nodig een helpende hand te bieden. Voor gecompliceerde zorgbehoeften zal de kwetsbare burger echter niet zonder een efficiënt werkende specialistische hulpverlening kunnen.
De vraag daarbij is of we gaan kiezen voor een humane samenleving.