De War en de raad

Amersfoortse raadsleden: gehaaid of amateurs ?
column door Kees Quaadgras

Als het niet zo droevig en stuitend was zou je bijna moeten lachen om de klungelige manier waarop enkele Amersfoortse politici het wegstemmen van kunst- en innovatiecentrum De War goed proberen te praten, geschrokken als ze zijn van de kritiek op hun stemgedrag, en ongetwijfeld uit vrees voor minder stemmen bij de volgende verkiezingen.

Maar eerst de gemeente Amersfoort: die roeptoetert al jaren over de zegeningen van participatie en eigen initiatief van burgers, de kracht van de stad, faciliteren en cultureel ondernemerschap. De praktijk is anders: wel woorden, geen daden. Ook niet als er ruim vierhonderd mensen komen demonstreren en er een voor De War gunstig rapport ligt. Daar over later meer.

Dan Bart Huijdts, fractie-voorzitter van D66 die ‘echt heel positief staat tegenover broedplaatsen, en zeker de activiteiten zoals De War doet’. D66-collega Dirk-Joost van Hamersveld heeft ‘de principes van De War hoog in het vaandel staan’. De War staat zelfs als te behouden organisatie in het partijprogramma van D66.

Toch stemden zeven van de negen leden van deze grootste fractie in de gemeenteraad tegen De War. Volgens Van Hamersveld moest dat wel, want: “D66 staat ook voor een goed en betrouwbaar stadsbestuur.”

Goh.

Van Hamersveld legt uit hoe die ‘betrouwbaarheid’ werkt: “De afgelopen tijd zijn er diverse democratische keuzes gemaakt. Zowel het afstoten van gemeentelijk vastgoed voor een marktconforme prijs, als het niet langer toestaan van de voorkeurspositie van De War is goedgekeurd door de raad. Dit geldt ook voor het in stelling brengen van maatschappelijke waardebepaling bij de aanbesteding van maatschappelijk vastgoed. De raad is niet kritisch geweest toen het college de aanbestedingsprocedure presenteerde. De War heeft meegedaan aan de aanbesteding en heeft niet gewonnen, dat is heel erg jammer. Maar als de procedure goed doorlopen is, dan hebben we dat in een democratie ook te respecteren. Wij vinden dat het college op de juiste wijze heeft gehandeld.”

Ja, ja. Zelf niet opletten, daardoor domme beslissingen nemen, vervolgens stellen dat de procedure wel goed en democratisch is verlopen, maar er niet op terugkomen, zelfs niet nadat VVD-wethouder Buijtelaar liet weten dat dit – zonder juridische trammelant – nog mogelijk was.

Volgens de D66-heren kon er toen puntje bij paaltje kwam – helaas, helaas – niet meer voor De War worden gekozen. Tegenstemmen had geen zin. Zeiden ze achteraf.

Maar als dat zo is, waarom stemden er dan toch twee D66’ers voor De War ? Dat had toch geen zin ? Of… ? En als er twee voor stemmen, dan hadden er toch ook wel drie voor kunnen stemmen ? Of vier ? Of vijf ? Dan had De War zo maar kunnen blijven.

“We hebben”, zegt Van Hamersveld nog, “met z’n allen afgesproken dat we de activiteiten van De War onderschrijven en we ons daar allen, raad en college, hard voor blijven maken.”

Tja, wat is een belofte hier nog waard? Sterker, het is helemaal geen belofte, maar een loze opmerking.

Dan Louis de la Combé, fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid. Op verzoek van kunstenaar Ron Jagers schreef hij een artikel over Jagers’ vraag of Amersfoort kunstproducenten binnen zijn grenzen nodig heeft. Volgens Jagers zorgt de stad wel voor kunsteducatie en -presentatie, maar niet voor kunstenaars.

Na veel uitwijden over kunsteducatie (Scholen in de kunst), kunstpresentatie (musea, de Flint, De Lieve Vrouw), cultuur in de bibliotheek en de Stichting Sint Nicolaas Vathorst komt De la Combé tot de conclusie dat er inderdaad helemaal niets naar beginnende kunstenaars gaat.

Vervolgens zegt De la Combé – die met zijn club ook tegen De War stemde – dat de heersende opvatting bij recente discussies is dat er serieuze investeringen en broedplaatsen nodig zijn omdat mogelijkheden voor verdieping en experimenten niet voorhanden zijn.

Natuurlijk had De War hier een aardige rol kunnen spelen, maar ja, maar ja, niet dus, met dank aan D66, PvdA, VVD en ChristenUnie.

Laten we eens naar de centen kijken. Als De War het huidige pand had mogen kopen was de gemeente 260.000 euro misgelopen. Immers projectontwikkelaar Rovase betaalt een dik kwart miljoen meer dan De War.

En wat hadden wij burgers in de gemeente Amersfoort voor dat bedrag gekregen ? Veel Amersfoorters weten zelf het antwoord wel. De gemeenteraad had het ook kunnen weten, want op 13 december presenteerde ondernemer Herman Dummer een rapport van het Leidense adviesbureau Blaauwberg.

Daar in staan veel positieve dingen. Een selectie:
– voor 260.000 euro houdt Amersfoort een goed functionerende, breed gedragen en economisch zelfstandige incubator (broedplaats) in huis. De investering zou zelfs tot nul kunnen wordt teruggebracht door de grond waar De War op staat in erfpacht te houden: de waarde blijft daarmee in de boeken van de gemeente staan
– Een keuze voor behoud van De War op de huidige locatie is een keuze voor de identiteit van een kennisstad. Met een aantrekkingskracht voor talenten van binnen en buiten, met een adaptatievermogen voor alles wat die talenten meenemen en met ontplooiingsmogelijkheden voor een diversiteit aan mensen.
– De War heeft zich in zijn huidige gedaante al bewezen als gemeenschapsvoorziening. Er zijn dagelijks talloze activiteiten, er zijn  spontane en gestructureerde samenwerkingsrelaties met tal van organisaties in economie, cultuur, sociaal domein en onderwijs, er zijn honderden mensen die de weg weten te vinden, er zijn internationale bezoekers.
– Ook economisch is De War een gegeven. Er wordt huur betaald, er is geen subsidie-afhankelijkheid.

Herman Dummer zei het nog bij de presentatie: “De War is van grote economische waarde voor Amersfoort, ook vanuit nationaal en internationaal perspectief. Je zou die waarde moeten meenemen in je besluitvorming.” Dummer bleef niet zozeer een roepende in de woestijn, maar zijn toehoorders waren Oost-Indisch doof.

Of was er iets anders aan de hand ? Iets waarvan wij geen weet hebben ? Zo is nooit exact duidelijk geworden waarom De War als laatste van vijf eindigde bij het indienen van plannen.

Had het er mee te maken – even een beetje speculeren – dat Rovase en anderen een gelikt plan indienden waarmee dit stuk stad esthetisch zou zijn opgewaardeerd ? Het valt immers niet te ontkennen dat het bij De War een gezellig rommeltje is, dat niet direct het oog streelt.

In het laatste geval heeft het gemeentebestuur – wethouders en coalitiepartijen samen – het slim gespeeld, zonder zelf al te veel in te boeten op status. Volgens sommigen hield D66 zelfs nog een beetje de eer hoog door twee stemmen aan De War te geven. Dat zou wel zeer gehaaid zijn.

Als er geen sprake was van een vooropgezette strategie om het eigen plan door te drijven, dan is te concluderen dat een flink aantal raadsleden amateuristisch te werk is gegaan. De grote fout werd hier boven door Dirk-Joost van Hamersveld zelf gemeld.

In beide gevallen zou er sprake zijn van een gemeenteraad die de stad en haar burgers niet verdienen.

En nu? Kan De War misschien een plek krijgen in het gebied van de Wagenwerkplaats ? En kan de gemeente dat misschien faciliteren ? En kan er tegen die tijd – voorjaar 2018 – een betere raad komen ?